1-       PROJE SAHASININ YERİ

Özel Ağaçlandırma Sahası; Manisa İli, Demirci İlçesi’ne bağlı Çanakçı Köyü’ne 1,5 Km uzaklıkta, Boyalık Sırtı mevkiindedir. Saha, Demirci İlçesi’ne 14 Km, Manisa İli’ne ise 184 Km uzaklıktadır. Çanakçı Köyünden Rahmanlar Köyüne giden asfalt yol sahanın batı sınırından geçmektedir. Ulaşım sorunu yoktur.

2-       AĞAÇLANDIRMA YAPMAK İSTEYENİN

3-       AĞAÇLANDIRILACAK SAHANIN

3.1-       Genel Alanı

Özel Ağaçlandırma yapmak için talep edilen bozuk orman alanının yüzölçümü saha tahsisi aşamasında arazide yersel metotla yapılan ölçümler sonucunda tespit edilmiştir. Sahanın genel alanı Tablo-1’de gösterilmiştir.

*Projenin düzenlenmesinde 23.112,29 m² yüzölçümlü bu alan 2,3112 hektar olarak kabul edilmiştir.

3.2-        Amenajman Planına ve Aktüel Duruma Göre Sahanın Dökümü

                Özel Ağaçlandırma Sahası; İzmir Orman Bölge Müdürlüğü, Demirci Orman İşletme Müdürlüğü, Demirci Orman İşletme Şefliği Amenajman Planında 65 ve 82 no.lu bölmelerin içerisinde kalmaktadır. Amenajman Planının uygulama süresi 1996-2005 yılları arasını kapsamaktadır. 2005 yılından itibaren avans planları ile çalışılmaktadır.

Proje sahasının meşçere tipleri amenajman planına ve arazide yapılan etütlere göre aktüel durumu Tablo-2’de gösterilmiştir.

3.3-          Mülkiyet Durumu

                   Ağaçlandırılacak saha, Çanakçı Köyünün mülki sınırları içinde kalmaktadır. Sahanın bulunduğu yörede Orman Kadastrosu yapılmamıştır. Sahanın tamamı Devlet Ormanıdır. Sahanın mülkiyeti hazineye, tasarruf yetkisi Çevre ve Orman Bakanlığı’na (Orman Genel Müdürlüğü’ne) aittir.

Devlet Ormanı statüsündeki 23.112,29 m² yüzölçümlü saha; Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 16.05.2008 tarih ve B.18.1.OGM.0.65.02-020/15 sayılı Yetki Devri’ne istinaden, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nün 28.04.2010 tarih ve B.18.1.OGM.1.18. 00.03.255.03.29A/03-309 (2010/63) sayılı olurlarıyla, Şevket Sevim’e Özel Ağaçlandırma yapması için 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 57. maddesi uyarınca başlangıçta 49 yıl süre ile tahsis edilmiştir. Sahada tesis edilecek Kestane ormanının İdare Süresi 80 yıl alınmıştır. Tahsis süresi; izin sahibinin bu projeye, ilgili mevzuata ve Orman İdaresine vereceği taahhütnameye uyması şartıyla İdare Süresi sonuna kadar uzatılacaktır.

3.4-           Diri Örtü Durumu

   Amenajman Planında OT olarak belirtilen yerler eskiden tarım alanı olarak kullanıldığı için sadece kenarlarda sıra halinde seyrek olarak Palamut Meşesi, Mazı Meşesi ve Saçlı Meşe ağaçları kalmıştır. Sahanın ortalarında ise bu türler münferit olup, 20-40 cm çapa ve 6-8 m boya sahiptir. BMBt olarak belirtilen 0,0597 hektar alanda da diri örtü aynı türlerden oluşmaktadır. Buralardaki Meşelerin dip kütük çapları 2-10 cm, boyları 1,5-3 ve kapalılığı %60’dan fazladır. Rahmanlar köyüne giden asfalt yolun kenarında ve yola paralel olarak uzanan bant şeklindeki alanda Laden (Cistus laurifolius) ve Yabani Gül görülmektedir.

Bozuk orman alanında bulunan orman emvali Demirci Orman İşletme Müdürlüğü’nce değerlendirilecektir.

3.5-           Jeolojik Yapı ve Toprak Özellikleri

                   Sahanın jeolojik yapısı ve toprak özellikleri;  Avan Proje ve toprak analiz raporu verilerinin incelenmesi, sahanın ve sahada açılan toprak profilinin etüdü sonucunda belirlenmiştir.

   Proje sahası; Çanakçı Köyü’nden Rahmanlar Köyü’ne giden toprak yolun doğusunda, güneydoğuya doğru uzanan az eğimli arazi konumundadır.

   Sahanın en yüksek noktası kuzey sınırı olup 1000 m rakımlıdır (1 numaralı köşe noktası). Güney sınırındaki 6 no.lu köşe noktası ise en alçak noktadır ve 975 m rakımlıdır. Ortalama rakım 990 metredir. Genel bakı güneydoğudur.

Yapılan etütler sonucunda, projelendirilen sahada anakayanın Gnays olduğu tespit edilmiştir. Toprak tipi “Kireçsiz Kahverengi Topraklar”dır.

  Sahanın tamamında yüzeysel taşlılık %25’den azdır. Sahada 1 adet profil açılmıştır. Bu profilden alınan toprak örnekleri Manisa Tarım İl Müdürlüğü Laboratuarı’nda analiz ettirilmiş olup, toprak analiz raporu projeye eklenmiştir. Profil taşlılığı %25’den fazladır. Açılan toprak profili incelendiğinde; toprak derin olup, mutlak derinlik 95 cm.dir. Mutlak+fizyolojik derinlik ise 120 cm.den fazladır. Profil aynalarına bakıldığında bitki köklerinin derinlere doğru rahatlıkla uzandığı görülmektedir. OT meşçere tipiyle gösterilen yerler eski tarım alanları olduğu için profilde A horizonu yoktur. 95 cm kalınlığındaki kahve renkli B horizonunun altında C horizonu uzanmaktadır. Toprağın drenajı iyi olup herhangi bir problem görülmemiştir.

  Toprak analiz raporuna göre; toprakta kum oranı %45,84-46,92, Kil oranı %21,88-22,32 ve mil oranı % 30,76-32,28 arasında değişmektedir. Toprak türü Balçıktır. Orta bünyeli toprağın strüktürü granülerdir. Toprak reaksiyonu (pH) 6,27-6,77 arasında değişmekte olup, hafif asittir. Toprak kireç bakımından “Kireçsiz” (%0,78) sınıfta yer almaktadır. Toprakta tuzluluk problemi yoktur (118-219 µS/cm). Toprak organik madde bakımından fakirdir (%0,760-0,890). Kimyasal özelliklerine bakıldığında Bakır ve Çinko fakir, Fosforun orta, diğer besin elementlerinin ve Kestane için önemli olan Potasyumun yeterli olduğu görülmektedir. Toprak Azot içeriği bakımından da fakir durumdadır. 

                  Yapılan etüt ve gözlemler, toprak analiz raporu verileri göz önüne alındığında bu sahada Kestane ağaçlandırması yapılmasında edafik yönden herhangi bir olumsuzluk tespit edilmemiştir. Kestane ağacının İç Ege Bölgesindeki Demirci İlçesi civarında 1300 m yüksekliklere çıktığı tespit edilmiştir. Proje sahasının çevresinde aynı bakılarda doğal Kestane ağaçları bulunmaktadır.

   Belirlenen bu toprak özelliklerine göre; alt toprak işlemesi, tam alanda paletli traktör + kaz ayaksız 3’lü riperle yapılmalıdır. Kestane fidanlarının en iyi gelişimini sağlamak ve onlardan en kısa zamanda, en fazla ve en kaliteli ürünü elde edebilmek için gerektiğinde gübrelemeler yapılmalıdır.

                Bakım teknikleri, zamanında ve uygun dozda mutlaka yapılmalıdır. Projenin bütün aşamalarında Demirci Tarım İlçe Müdürlüğü’nden ve Manisa Tarım İl Müdürlüğü’nden teknik destek alınmalı ve Kestane konusunda uzman bir danışmanla çalışılmalıdır.

                Sahanın jeolojik yapısı ve toprak özellikleri Tablo-3’de gösterilmiştir.

3.6-              İklim Özellikleri

                  Proje sahasının kuş uçuşu 7,5 Km doğusunda (Enlemi: 39º 03’, Boylamı: 28º 39’) bulunan ve proje sahasının iklim özelliklerini en iyi şekilde tanıtabilecek olan 851 m rakımlı Demirci Meteoroloji İstasyonunun 15 yıllık (1991-2005) ölçüm değerleri çizelgesinden proje için gerekli olan veriler alınmış ve Tablo-4’de gösterilmiştir. Ayrıca söz konusu çizelgenin tamamı projeye eklenmiştir.

   Meteorolojik veriler, aşağıda açıklanan ve yurdumuz şartlarına en uygun olduğu kabul edilen Prof. Dr. Sırrı Erinç’in yıllık Yağış Etkenliği İndisi formülüne uygulandığında indis değeri;

Im      :  Yağış Etkenliği İndisi

P         :  Yıllık Ortalama Yağış Miktarı (mm)

Tom   :  Yıllık Ortalama Yüksek Sıcaklık (ºC)               Im= 615,9 ÷ 18,0           Im= 34,2 bulunur.

                   Tespit edilen Yağış Etkenliği İndisine göre yörenin iklim tipi “Yarı Nemli”, vejetasyon tipi ise “Park Görünümlü Kurak Mıntıka Ormanları” dır.

İklim özellikleri açısından doğal yayılış alanı tamamen Akdeniz rejyonu sınırları içinde kalan ve 150-170 günlük vejetasyon süresine ihtiyaç duyan Kestane, düşük sıcaklıklardan etkilenir. Çiçek açabilmesi için 15°C-18°C sıcaklığa, meyvelerini oluşturabilmesi için de sıcak bir sonbahar mevsimine ihtiyaç duymaktadır. Kışın düşük sıcaklıklardan etkilenmese de ilkbaharın geç ve sonbaharın erken donlarına karşı hassastır. Demirci Meteoroloji İstasyonunun verilerine göre vejetasyon devresi Nisan ayından Ekim ayı sonuna kadar 7 ay devam etmektedir. Vejetasyon süresi 220 gündür. Çiçeklenme dönemi olan Mayıs-Haziran aylarında ortalama sıcaklık 16,7°C-20,9°C olarak ölçülmüştür. Meyvelerin olgunlaşma dönemi olan Eylül ayı ile Ekim ayı sonlarına kadar ortalama sıcaklık 17,3°C.dir. Dolayısıyla meyve oluşumunu olumsuz etkileyecek soğuk bir sonbahar dönemi gözlenmemiştir.

                   Yarı ışık ağacı olan Kestane yazın yüksek sıcaklıklardan doğrudan değil, yağışsız geçen mevsimlerde kuraklıktan etkilenmektedir. Yıllık yağışın 600-1600 mm olması gerekirken, çiçeklenme zamanına rastlayan devamlı yağışlar ve yaz ortasındaki fazla bulutlu havalar olumsuz etki edebilir. Demirci Meteoroloji İstasyonu verilerine bakıldığında yağışların yıl içindeki dağılımı düzensizdir. Yağışların Kasım ayından itibaren arttığı Nisan ayı sonlarında azalmaya başladığı görülmektedir. Proje sahasının bulunduğu yörede yıllık ortalama yağış 615,9 mm.dir. Haziran-Eylül ayları arasında geçen kurak dönemde 61,2 mm yağış düşmektedir. Bu nedenle kuraklığa hassas bir tür olan Kestanelerin çevrede kuraklıktan olumsuz etkilendiği görülmemiştir. Kurak dönemde yeterli suyun toprakta tutulabilmesi için malçlama yapılması önemlidir. Her ağacın altında taç izdüşümü genişliğindeki alanın üzeri ot ve benzeri materyal ile örtülerek malçlama yapılır. Böylece topraktaki suyun buharlaşarak kaybolması önlenir.

Toprağın, sıcak ve kurak dönemler dışında işlenmesi teknik ve ekonomik açıdan daha uygundur. Bu nedenle alt toprak işlemesi Kasım-Mayıs ayları arasında,  toprağın tavda olduğu günlerde yapılmalıdır.

                 Kestane fidanlarının dikimden sonra iyi bir kök gelişmesi yapmaları, böylece kurak devreyi en az riskle atlatabilmeleri ve vejetasyon mevsiminden yeterince yararlanmaları için, dikimlerin Aralık-Mart ayları arasında yapılması zorunludur.

   Yapılacak olan bakım çalışmalarında da ot alma ve çapa için en uygun zaman Nisan-Mayıs aylarıdır.

3.7-              Biotik ve Abiotik Zararlar         

   Saha; tavşan ve domuz gibi yabani hayvanların ve koyun, keçi gibi evcil hayvanların zararlarına karşı dikenli tel çit ile çevrilerek korunacaktır. “Hastalık ve Zararlılarla Mücadele” bölümünde Kestane fidanlarına arız olabilecek hastalık ve zararlılar hakkında bilgi verilmiştir.

   Meteorolojik gözlemlere göre yörede ekstrem don ve dolu zararı tespit edilmemiştir. Yörede, projeyi olumsuz yönde etkileyebilecek en önemli abiotik zarar orman yangınlarıdır. Proje sahasının orman yangınlarına ikinci derecede hassas bölgede yer alması nedeniyle çevreden çıkıp sahaya kadar gelebilecek orman yangınlarına karşı sahada hiç bir zaman yanıcı materyal bırakılmayacaktır.

4-                 AĞAÇLANDIRMA İŞLERİ

4.1-           Ağaçlandırmanın Amacı, İşletme Şekli ve İdare Süresi

4.2-          İş Programı

   Projenin onaylanmasından sonra sahanın teslimi yapılacaktır. Saha teslim tarihinden itibaren 1 yıl içinde arazi hazırlığı çalışmalarına başlanacaktır.   

      Tesise ve ilk 3 yıl yapılacak bakım çalışmalarına ait iş programı Tablo-5’de gösterilmiştir. Manisa İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden izin almadan projede değişiklik yapılmayacaktır.

                                   *2,2515 Ha OT alanı düşülmüştür. **Yılda 2 defa makineli bakım yapılacaktır. 

4.3-           Arazi Hazırlığı

   Saha içi ulaşım, aralık-mesafelerin 8x8 m olması nedeniyle fidanların arasından yapılacaktır.

4.3.1-        Diri Örtü Temizliği

   OT alanı dışında kalan 0,0597 hektar alandaki diri örtü, 160-230 HP güçlü paletli traktöre önden bağlı Ağır Hizmet Diri Örtü Temizleme Tarağı ile tam alanda temizlenecektir. Ağır Hizmet Diri Örtü Temizleme Tarağının pabuçlu tarak diş uzunluğu 69 cm. olacaktır.  

   Diri örtü temizliği çalışmasına başlamadan önce meyil gruplarına göre planlanan yığın hatları tesviye eğrilerine paralel olarak işaretlenecektir. Yığın mesafeleri; %0-20 eğim grubunda 40 m, %21-40 eğim grubunda 32 m olacaktır. Yığın hatlarındaki örtü, paletli traktör ve tarakla en fazla 3 m genişliğinde olmak üzere temizlenecektir.

   Makineli diri örtü temizliği tekniğinde, yamacın alt tarafındaki şeritten başlayıp yukarıdaki şeritlere geçerek çalışmak esastır. Sahadaki diri örtü, meyil yönünde, yani; yukarıdan aşağı çalışılarak kök ve gövdeleri ile birlikte temizlenecek ve daha önce temizlenmiş yığın hattında toplanacaktır. Örtü temizliği yapılırken tarağa uygun dalış açısı verilecek, tarak dişleri, sağdan ve soldan aynı anda toprakla temas ettirilerek, uçtan itibaren 10 cm. derinliğe kadar toprağa batırılacaktır.

                 Yığın araları uzun ve örtü hacmi yoğun olduğu için tarak önü kısa zamanda dolar ve tarak dişleri söküm yapamaz. Bu durumlarda paletli traktör durdurulup 1 m kadar geriye doğru hareket ettirilecek, tarak kaldırılıp silkelenecek, gerekirse yardımcı kişi tarafından temizlenecektir. Böylece hem taşınan olgun üst toprak en aza indirilmiş, hem de örtü temizliğinin entansitesi artırılmış olacaktır.

Makine ve çalışanların güvenliği yönünden sorun olmayan yerlerde örtü hacmini azaltmak için paletli traktör geri çıkışını örtülü alandan yapacak ve örtüyü ezerek tarak önünde birikecek materyalin hacmini azaltacaktır.

Makine geri çıkıştan sonra her inişte, tarak ekipmanının en az bir dişi temizlenmiş alandan geçecek şekilde hareket ettirilecektir. Böylece daha önce temizlenmiş alana örtü artıklarının dökülmemesi sağlanacaktır.

İşçi ve makine geçişi için yığınlarda 120-150 metrede bir 3-6 m genişlikte boşluk bırakılacaktır. Yığınlama; tesviye eğrilerine paralel ve hiç bir zaman birbirini kesmeyecek şekilde yapılacaktır. Yamaç kenarlarında yığın uçları kapalı parseller oluşturacak şekilde bırakılmayacaktır.

Makineli diri örtü temizliği Kasım-Mayıs ayları arasında yapılacaktır. 

4.3.2.-      Toprak İşleme

4.3.2.1-    Alt Toprak İşleme

   Proje sahasında, toprakta su depolanmasının artırılması ve dikilen fidanların kök gelişiminin sağlanması amacıyla makineli alt toprak işlemesi yapılacaktır. Makine ile alt toprak işleme; başarı oranının yüksek olması, işin istenen zamanda yapılması, maliyetin daha ucuz olması, toprak işlemeden beklenen amaçların daha iyi gerçekleştirilmesi dolayısı ile tercih nedenidir.

   Riperlemede iyi bir sonuç almak için riper pabuçlarının ve gövdesinin standarda uygun olması ve yukarıda belirtildiği üzere toprağın tavında olması şarttır. Toprak işlemede kullanılan riperler, ana güç kaynağına, yapılacak işe ve toprak işleme derinliğine göre dizayn edilmektedir. Alt toprak işlemede 80 cm derinliğe dalış yapabilecek uzunlukta riper kullanılacaktır.

                 2,3112 hektar alanda alt toprak işlemesi, 160-230 HP güçlü paletli traktör+3’lü riperle (kazayaksız), Kasım-Mayıs ayları arasında toprak rutubetinin yeterli ve toprağın tavda olduğu günlerde yapılacaktır. Alt toprak, tesviye eğrilerine paralel olarak 60-80 cm. derinliğinde tam alanda işlenecektir.

 Üçlü riperle alt toprak işlemesi yapmak için önce iki yığın arasındaki şerit tam ortadan ikiye bölünür. 1 no.lu okla gösterildiği gibi sahanın ortasından girilir ve doğru hat halinde riperleme yaparak öbür uçtan çıkılır. 90 derece dönüş yapılarak alt kenara gelinir ve yığın kenarından geri dönüş yaparak riperlemeye devam edilir. Toprak işlemeye, numaralı oklarla gösterilen yönlerde devam edilir ve bu şeritte çalışma bitirildikten sonra aynı şekilde üstteki iki yığın arasındaki şeritte riperlemeye devam edilir.

Riper aralarına sıkışan kök ve kütükler veya tek tek riperlerin önüne gelen kök, kütük veya büyük kaya parçaları toprağın kabartılmasını ve patlatılmasını engeller. Operatör, riperlerin önünde biriken kök ve kütüklerden kurtulmak için yaklaşık 1 metre kadar geri hareket ederek riperi kaldırır, kalkık durumda tekrar ileri giderek kök ve kütükler geriye ittirerek tekrar riperlemeye devam eder. Riper aralarına sıkışan kök ve kütükler ise yardımcı bir kişi tarafından kazma ile çıkartılır.

Dönüşlerde, paletli traktörün ekipmanlı boyu kadar işlenmeden kalan yerler, geri dönüş tamamlandıktan sonra geriye gidilerek işlenmelidir. 80 cm.den daha derin riperlemede patlatma iyi olmayacağı için bundan daha derin toprak işleme uygulanmayacaktır.

4.3.2.2-    Üst Toprak İşleme

%0-20 eğim grubunda bulunan 1,8520 hektarlık bölümde, 60-80 HP gücünde 4x2 lastik tekerlekli traktör +diskaro ile tam alanda üst toprak işlemesi yapılacaktır. Yapılan üst toprak işleme ile sahada kalan kök parçaları, iri kesekler yok edilerek toprağa kırıntılı bünye yapısı kazandırılmış olacaktır.

Arazi hazırlığı çalışmaları Tablo-6’da gösterilmiştir.

                         *2,2515 Ha OT alanı düşülmüştür. 

4.4-          Dikim

Proje sahasında Kestane fidanları “Adi Çukur Dikimi” metodu ile dikilecektir.

8m x 8m aralık-mesafe ile piketaj yapılarak fidan dikim noktaları belirlenecektir (yatırım giderleri cetvelinde makineli bakım yapılacak alanlara ait piketaj gösterilmiştir). Piketaj krokisi saklanacaktır. 

Bu noktalarda dikimden birkaç hafta önce işçi gücü ile bel kürek ve kazma kullanılarak 40 cm çapında ve 60 cm derinliğinde dikim çukurları açılacaktır. Böylece çukurların içi güneş ve yağmurların etkisiyle tavlanmış, kabarmış ve havalanmış olur. Çukurdan çıkan alt ve üst toprak çukurun başında ayrı ayrı yerlere yığılacaktır.  

Dikime başlamadan önce, çukurda bulunan ot, taş v.b. alınır. Çukurun taban kısmı birkaç bel vuruşu ile gevşetilir. Her çukurun dibine 200 gr Triple Süper Fosfat ve 100 gr Potasyum Sülfat veya 200 gr Potasyum Dihidrojen Fosfat (MKP) konur (toprak analiz raporuna göre önerilmiştir). Fidan köklerinin kimyasal gübrelerle temas edip yanmaması için bu gübrelerin üzerine, kalınlığı 25-30 cm olacak şekilde, 1/3 oranında iyi yanmış ve en az 2 yıllık çiftlik gübresi karıştırılmış üst toprak konur (bu işlemlerle ile Temel Gübreleme yapılmış olur). Dikilecek fidanlarda doruk dal uzun bırakılıp, hafif uç alma yapılır. Yan dallar, doruk dalın tepesi ile bunların uçlarından geçecek hat 45-50 derece olacak şekilde kesilirler. Alt dallar hafif, üst dallar biraz daha kuvvetli budanırlar. Fazla sürgünlerin bir bölümü ve köklerin yaralı, ölü kısımları ayıklanır.  

Aşı yeri toprak yüzeyinden 5-10 cm yukarda kalacak şekilde fidan çukurun ortasına dik olarak konur. Fidanın aşı yeri hâkim rüzgâr yönüne denk getirilir. Aşı yeri daha aşağıda kalıyorsa çukurun dibi toprakla beslenir. Daha sonra, fidan dik duracak şekilde bir elle tutulur, kök boyunun yarısına kadar üst toprak doldurulup etrafındaki toprak sıkıştırılır. Üst toprak bittikten sonra çukurdan çıkan alt toprağın konmasına devam edilir, darbesiz olarak fidan dibi sıkıştırılır. Çukurun toprak seviyesi arazi seviyesine eriştiğinde toprak düzeltilir, aşı yerinin su ile direkt olarak temas etmesini önlemek için gövdenin toprak yüzeyinden itibaren 5-10 cm.lik bölümüne toprak yığılarak dikim bitirilir. Dikim işlemi bitirildikten sonra fidanlara tankerle taşınan bol miktarda (40-50 litre) can suyu verilecektir. Can suyu verilmesinden sonra meydana gelecek çökmeler ve kenarda meydan gelecek çatlamalar için hafif bir topraklama yapılmalıdır. Gecesinde don olacak günlerde fidan dikildiğinde can suyu günün erken saatlerinde verilmeli ve daha sonra ıslak olan fidan dip bölgesine biraz kuru toprak atılmalıdır.  

Dikimler, hava şartlarının uygun olduğu, don olmayan, rüzgârsız günlerde, Aralık-Mart aylarında yapılmalıdır.

4.5-               Ağaçlandırmada Kullanılacak Türler, Aralık-Mesafeler

Kestane meyvesinin ülkemizin farklı yörelerinde ayrı özellikler gösterdiği bilinmektedir. Bu nedenle sahaya dikilecek Kestane çeşitlerinin belirlenmesinde belli kriterlerin göz önünde tutulması gerekmektedir. Ege Bölgesi içinde de her yörenin Kestane çeşitleri farklılıklar gösterebilmektedir. Bu konuda Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsünden Dr. İlhan Özkarakaş, Doç. Dr. Nurten Gönülşen, Doç. Dr. Macit Ulubelde, Dr. Sezer Özakman ve Dr. Kubilay Ünal’ın birlikte çalıştıkları Ege Bölgesi Kestane Çeşit Seleksiyonu Projesi Ara Sonuç Raporundaki tespitlerinden yararlanılmıştır. 

Kestane ağaçlandırmasının oluşturulmasında kullanılacak çeşitlerin tespitinde irilik, erkencilik, hamura uygunluk gibi niteliklerine göre bir sınıflandırma yapılarak yöreye en uygun olanlar dikkate alınmalıdır. Çeşitlerin adlandırılmasında yöre halkının verdiği isimler kullanılmıştır. Çeşitlerin verimliliği, meyvenin kabuk rengi, parlaklığı, kalınlığı, iriliği, kapsüldeki meyve sayısı, meyve içi rengi, tadı, hasat zamanı, hamurluk veya çerezlik olarak üretimi çeşit seçiminde göz önünde tutulması gereken özelliklerdir.

Ağaçlandırma yapılacak yörede genelde erken ve orta erken mevsimde (Eylül sonu-Ekim başı) hasat edilebilen çeşitler bulunmaktadır. Bu özellikler dikkate alınarak proje sahasında, yukarıda sözü edilen raporda belirtilen Kestane çeşitlerinden ana çeşit olarak Çanakçı Aşı Kestane ve tozlayıcı olarak Simav orijinli Sarı Aşı Kestane çeşidi kullanılacaktır. Fidanlar 1+1 yaşlı (aşı 1 yaşında), çıplak köklü, aşılı ve sertifikalı olacaktır.

4.6-           Tohum ve Fidan Miktarları, Temin Yerleri

Proje sahasına dikilecek Kestane fidanları, serbest piyasadan, üretici ruhsatlı, Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikasına sahip üreticilerden temin edilecektir.

Net dikim alanları ve fidan miktarları Tablo-8’de gösterilmiştir.

Açıklama: *Toplam 361 adet Kestane fidanının 316 adedi Çanakçı Aşı Kestane, 45 adedi tozlayıcı Simav Sarı Aşı Kestane     olacaktır. *Alanlar 64 m²’ye bölünerek fidan sayıları hesaplanmıştır.

4.7-            Bakım

4.7.1-        Tamamlama, Ot Alma- Çapa, Sürgün Kontrolü ve Makineli Bakım

Kestane ağaçlandırmasının verimli ve sağlıklı olabilmesi için kuruluşundan başlayarak her yıl çeşitli bakımlara ihtiyaç vardır. Yapılacak bakım çalışmaları aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır. Bakımlar; tamamlama dikimi, ot alma-çapa, makineli bakım, sürgün kontrolü, gübreleme, budama ve hastalık ve zararlılarla ile mücadele şeklinde yapılacaktır. Yatırım Giderleri Cetvelinde ilk 3 yıl yapılacak bakımlar gösterilmiştir.

Tamamlama: Ağaçlandırılan sahada dikimi takip eden bir vejetasyon mevsimi geçtikten sonra toplu kuruma görülen yerler ile dağınık halde % 15’i aşan kurumalarda tesiste kullanılan dikim tekniği ile tamamlama dikimi yapılacaktır. Projede tamamlama oranı % 15 olarak alınmıştır.

İşçi Gücü ile Bakım: İlk 2 yıl fidanların çevresinde ot alma-çapa ve teras onarımı, 3ncü yıl; OT alanında fidanların çevresinde ot alma-çapa, diri örtü temizliği yapılan alanlarda fidanların çevresinde ot alma-çapa ve sürgün kontrolü şeklinde yapılacaktır. İhtiyaç olması halinde aynı sezonda ot alma-çapa tekrarlanacaktır. Sürgün kontrolü yapılan alanlar dördüncü yıl gözlem altında tutulacak, beşinci yılda gerekirse sürgün kontrolü yapılacaktır. Ot alma-çapa işinde bakım çapası, sürgün kontrolünde tahra, balta, gürebi v.b. aletler kullanılacaktır.

Ot Alma-Çapa ve Teras Onarımı: Dikimi takip eden vejetasyon dönemi başında ya da ilkbahar yağışlarından sonra, otların tohumları olgunlaşıp dökülmeden ve sahanın önceliği olan yerlerinden başlanarak yapılacaktır. Ot alma çapa işi Nisan-Mayıs aylarında yapılmalıdır. Ot alma-çapa işlemi birinci yılda fidan çevresinde dıştan içe doğru yapılacak, fidan kök ve gövdesinin zedelenmemesine dikkat edilecek, fidanın çevresinde 10 cm çapındaki alanda çapalama yapılmayacak, otlar el ile alınacak, bu alandaki çatlaklar ve fidanın kök boğazındaki çatlaklar-boşluklar çevreden toprak çekilerek doldurulacaktır. Ot alma-çapa ile zararlı otlar uzaklaştırıldığı gibi kapilarite kırıldığı için topraktaki su kaybı önlenmiş, toprağın havalanması ve su tutma kapasitesi artırılmış olacaktır. İkinci yılda ot alma-çapa işlemi fidanın çevresinde, fidanın dibinden başlayarak dışarıya doğru yapılacaktır. Ot alma-çapa, fidanların çevresinde 50-60 cm yarıçaplı bir alanda yapılacaktır. Ot alma-çapa işinde çapa, toprak orta tekstürlü olduğundan sığ ve geniş aralıklarla vurularak ve toprak yerinde kazılarak işlenecektir. Ot alma-çapa yapılırken fidan diplerinde oluşan yırtılma veya çatlaklar çapa ile düzeltilecektir.

Sürgün Kontrolü: Ağaç ve ağaççık kök ve kütüklerinin veya toprakta kalan kök parçalarından gelişen sürgünlerin fidanlarda boğma tehlikesi yaratmaması için kesilmesi işlemidir.

Sürgün kontrolü; fidanların çevresinde, siper etkisi yapan ya da boğma tehlikesi yaratan sürgün ve sarılıcı bitkilerin fidanların çevresinde kesilip zararsız hale getirilmesi suretiyle yapılır. Sürgün kontrolü çalışmalarıyla, vejetasyonun başladığı ve büyümenin hızlı olduğu dönemde baskı altında kalan fidanların tepesinin serbest olması sağlanmalıdır. 3ncü yılda gerçekleştirilecek sürgün kontrolü çalışmaları, havalar çok ısınmadan ve fidanlar sipere alışmadan önce Haziran- Temmuz aylarında yapılmalıdır. Geç kalındığında güneş ışığına maruz kalan taze sürgünlerin zarar göreceği dikkate alınmalıdır. Sürgün kontrolü; fidanların çevresinde 60-80 cm eninde, 100 cm boyundaki bir alanda, diri örtünün fidana baskı yapan sürgünlerinin toprak seviyesinden itibaren 10-15 cm yüksekten başlayarak dışarı doğru yükselen ters kesik koni oluşacak şekilde kesilmesi suretiyle yapılacaktır.

Bu işlem yapılırken fidanın ışık ihtiyacı esas alınır ve sürgünlerin baskı yapmayan dalları kesilmez. Bu şekilde sürgün kontrolü yapılmış sahadaki fidanların etrafında ters kesik koni oluşumu görülür.

Makineli Bakım: 1,8520 hektar alanda fidan sıraları arasında 60-80 HP 4x2 lastik tekerlekli traktör+ diskaro ile toprak işleme yapılacaktır. Makineli bakım her yıl ilkbaharda ve sonbaharda olmak üzere 2 defa uygulanacaktır.

Bakım çalışmaları Tablo-9’da gösterilmiştir.

4.7.2-           Budama

                Diğer meyveli ağaç türlerinde olduğu gibi Kestanelerde de uygun bir Budama yönteminin ortaya konabilmesi için, doğal gelişim şekli ve dal sisteminin bilinmesi gerekmektedir. Kestane ağaçları ilk gelişim yıllarında genellikle kuvvetli bir ana gövde çevresinde yan dallardan oluşan bir taç yapmaktadır. Yan dallar ise ana gövdede katman oluşturacak şekilde meydana gelirler ve her yıl meydana gelen katman belirgin olarak görülür (Şekil-A).

Doğal Büyümelerine Uygun Terbiye Sistemi: Bu sistemde esas olarak ağacın doğal büyümesiyle meydana gelen katlarda fazla dallar ayıklanarak, her katta 3-4 dal kalacak şekilde bir seyreltme yapılıp, ana dallar belirlenir. Ana dallar, ağacın çeşitli yönlerinden ve katmanlar arasında birbirini engellemeyecek şekilde seçilirler. Ana dallar üzerinde de ikinci dereceden yardımcı dalların uygun aralık ve yönlerde gelişimi sağlanır. Böylece gerek ana dal ve gerekse ikinci dereceden dallarda en az bir seyreltme ile ağacın büyümesine yardım edilmiş olur (Şekil-B).

Dar açılı dallar ilerde kırılmaya eğilimli olduklarından ana dalla doruk dal (gövde) arasında 50-70 derecelik bir açı bulunmalıdır.

Kestanelerde ağaçların farklı çağlarında, dikimden itibaren izlenecek budama şekilleri aşağıda açıklanmıştır;

Genç Ağaçlarda Yapılacak Şekil Budaması: Genç ağaçlarda budama, şekil budamasına ve çatıyı oluşturacak dalların seçimine dayanır. Bu da ağaçların büyüme eğilimine uygun olarak, bir terbiye sisteminin uygulanmasıyla gerçekleştirilir. Bu amaçla bir yandan kuvvetli bir çatının oluşumu için ana dalların seçimi ve gelişimi sağlanırken bir yandan da sürgün ayıklamalarına dayalı bir budama uygulanır. Doruk dalın hâkim durumda kalmasını sağlamak için ana dallarda gerektiği zaman uç almalarına başvurulabilir. Ağaçlarda çatı belirginleşinceye kadar aşağıdaki budama yöntemi izlenir.

Doruk dala ve ana dallara rakip sürgünlerle, içe doğru büyüyen kuvvetli sürgünler dipten kesilirler.

Birbirine paralel büyüyen sürgünlerle, dal uçlarında birbirlerine çok yakın noktalardan çıkmış rakip sürgünlerde ayıklamalar yapılır.

Ana dallardaki ikinci dereceden dallar, uygun aralıklarla dış yüze büyüyen sürgünler arasından seçilir. Böylece taçta uygun bir dal ve sürgün dağılımı sağlanır.

Yıllık sürgünlerde fazla kısaltma yapmaktan kaçınılır. Çünkü böyle bir uygulama devamlı sürgün oluşumuna yol açacağından meyveye yatmayı geciktirir. Gerekli yerlerde büyümeyi kontrol amacıyla uç almaya başvurulabilir.

Genç ağaçlarda aşırı budama yapmak, bazı araştırıcılara göre bodurluğa yol açıp, verimin düşmesine neden olduğundan kaçınılmalıdır. Yere yakın dalların verime başlama çağından sonra yavaş yavaş ortadan kaldırılması önerilmektedir.

Verim Çağındaki Ağaçların Budanması: Bu çağdaki ağaçlarda çatı esas olarak ortaya çıktığından gerekli yerlerde yapılacak dal seyreltmeleriyle yetinilir. Tacın iç bölümlerinde kalmış dallar ve birbirini gölgeleyen dallarda ayıklama ve seyreltmeler yapılır. Bu dönemde, ağaç istenilen bir yüksekliğe erişip, daha fazla boylanması istenmiyorsa, doruk dalı kesilerek gelişim engellenir. Yıllık sürgünlerde kısaltma yapılmaz. Çünkü verim çağındaki ağaçlarda tomurcuklar sürgün uçlarında oluşurlar.

Yaşlanmış Ağaçlarda Budama: Yaşlanmış ve verimden düşmüş ağaçlarda, tacı oluşturan ana dallar kuvvetli budanarak yeni sürgünlerin oluşumu sağlanır. Böylece ağaçta yeni bir verimlilik dönemi başlar.

4.7.3-        Gübreleme

Ülkemizde kestaneliklerde genel olarak yeterli ve bilinçli bir gübreleme yapılmamaktadır. Ağaçlandırma çalışmalarına başlamadan önce yapılan toprak analizlerinde Kestane ağacının gelişmesinde önemli bir yeri olan Potasyumun yeterli olduğu görülmüştür. Dikim bölümünde anlatılan Temel Gübrelemeden sonraki yıllarda yaprak ve kül analizleri yaptırılarak Potasyum başta olmak üzere bitki için gerekli olan diğer gübreler verilmelidir.

4.7.4-        Hastalık ve Zararlılarla Mücadele

Türkiye’de ve yayılış gösterdiği Avrupa ülkelerinde ortaya çıkan hastalıklar nedeniyle Kestane Ormanları büyük zarar görmüştür. Ekonomik açıdan önemli olan ve mücadeleyi gerektiren Fungal hastalık etmenlerinden bazıları iklim ve diğer koşullar elverişli olduğu takdirde salgın hale geçmekte ve büyük kayıplara neden olmaktadır.

Kestane ağaçları özellikle canlı etmenlerin meydana getirdiği hastalıklar nedeniyle (mantarlar, bakteri, nematod ile virüsler, yüksek parazit bitkiler, böcek, hayvan ve insanlar tarafından) önemli zararlarla karşı karşıya kalmışlardır. Kestanenin muhtelif organlarına (kök, dal, yaprak, çiçek, meyve) ve kesilmiş odunlarına arız olan parazit ve saprofit karakterde pek çok fungus bulunmaktadır. Bu funguslar içerisinde Cryphonectria parasitica “Endothia parasitica” (Kestane Kanseri) ve Phytophthora cambivora (Kestane Mürekkep Hastalığı) çok önemli tahribatlara yol açmaktadır. Odun tahripçisi fungusların meydana getirdiği çürüklükler de ekonomik problemlere neden olmaktadır. Kestane türlerinde hastalıkları oluşturan ve odun tahribine yol açan 116 değişik patojen tespit edilmiştir.

Kestane meyvelerine zarar veren, ekonomik önem taşıyan ve meyve kalitesini düşüren Cydia splendana Hbn (Kestane iç kurdu), Curculio elephas (Gyll.) (Kestane Kurdu) ve Pammane fasciana (Kestane Kirpi Güvesi) adlı böcekler Kestane kirpi ve meyvelerinde büyük tahribat yapmaktadır.

Abiotik etmenlerin neden olduğu hastalıklarla ilgili Abatay (1988) eserinde; şiddetli soğukların Kestane dal ve gövdelerinde don çatlakları meydana getirerek, derine giden bu çatlakların bakteri, parazit ve mantarlar için bir giriş kapısı oluşturduğunu vurgulamıştır. Soğukların etkisiyle yıllık halkalarında birbirlerinden ayrılarak odununun kullanılamaz hale geldiğini, kireçli, ağır ve rutubetli toprakların kloroz oluşumuna sebebiyet vererek kestanenin oluşumunu olumsuz etkilediğini bildirmektedir.

Kestanede meydana gelebilecek belli başlı Hastalık ve Zararlılara karşı koruma yöntemlerini şu şekilde açıklayabiliriz:

Kestane Kanseri: Hastalığın sporları, rüzgâr, böcek ve kuşlarla taşınarak ağaçlarda açılmış yaralardan girip, kambiyum ve canlı odunda gelişmektedir. Sürgünler üzerindeki yeni enfeksiyon yerleri oval kırmızımtırak bir renk alır. Yaşlı dallarda hastalık yerlerinden bazen şişkinlik, bazen de kuruyup boyuna çatlamalar görülür. Kuruyup çatlayan yerlerin üzerleri kırmızımtırak kahve renklidir. Yaşlı ağaçların kalın kabukları üzerinde belirti çok geç ortaya çıkar. Kabuk altındaki sarımsı beyaz renkli miseller hastalığın belirtisidir. Hastalık dallarda ise, hastalığın oluştuğu yerin üst bölümü, gövde de ise önce bazı dallar sonra da ağacın tamamı kurur.

-                      Kestane Kanserinden korunmada karantina önlemlerine uyulmalı, hastalıklı fidan, aşı kalemi vb. sağlıklı alanlara taşınmamalıdır.

-                      Ağaçlarda yara açılmamalı, yaralar macunla kapatılmalıdır.

-                      Hastalıklı dal ve sürgünler kesilerek sahadan uzaklaştırılmalı ve yakılarak yok edilmelidir.

-                      Hastalığın ilerlediği ağaçlar kesilmeli, kabukları yerinde soyularak yakılmalı, gövdeleri bir süre ateşte tutulmalıdır.

-                      Türkiye için en uygun ve ekonomik kestane kanseri mücadele metodu bilim adamlarımızca da belirtilen mekanik mücadeledir. Hastalıklı fertlerin orman dışına alınıp geride kalan fertlerin izole edilerek korunması olan bu temizlik çalışmalarına acilen başlanması ile hastalık kontrol altına alınabilir. Kimyasal metotlar ile bugüne kadar kesin bir sonuç alınamamıştır.

-                      Hastalıklı dal ve gövdelerden temizlenen kestaneler uzmanlar ve köylüler tarafından gezilerek testere ile kesilip temizlenen ağaçlardaki açık kesim yüzeylerinin izole katkı maddeleri ile tam olarak kapatılıp kapatılmadığı kontrol edilmeli, dış etkenlere açık ağaçların yeniden hastalık kapmalarının önüne geçilmelidir.

-                      Hastalığın fazla ilerlemediği durumlarda, ağaç üzerindeki hastalıklı bölge, sağlam dokuya kadar kesilip çıkarılmalı, yaralı kısma 750 g. Katrana 250 g. Göztaşı karıştırılarak sürülmelidir.

Mürekkep Hastalığı; Hastalığın sporları su ile yayılarak kök ve kök boğazında meydana gelmiş yaralardan girip, kambiyum ve canlı odunun dış kısımlarında gelişmektedir. Hastalığın en belirgin tanıtıcı özelliği, hasta ağaçların boyun kısımlarındaki kabuğun altında görülen, alt bölümleri geniş, uçları sivrilmiş alevi andıran, fena kokulu ve koyu renkli lekelerdir. Bu lekeler gövdede bazen1 m. yükseğe kadar çıkabilmektedir.

Hastalık genç ağaçlarda hızlı, yaşlı ağaçlarda yavaş bir seyir göstermektedir. Hastalığa yakalanmış genç ağaçların yaprakları, birdenbire pörsür ve kurur. Yaşlı ağaçlarda ise kurumalar, tepeden başlar yavaş yavaş alt bölümlere doğru ilerler. Hasta ağaçların yaprakları küçük kalır, yumaklar olgunlaşamayıp kış boyunca dalda asılı kalırlar, hasta bölgenin ters yönünde anormal sürgünler meydana gelir.

4.8-           Koruma

Saha, 6831 sayılı Orman Kanunu çerçevesinde proje sahibi tarafından korunacaktır. Sahanın çevresinde, tavşan ve domuz gibi yabani hayvanların ve koyun, keçi gibi evcil hayvanların zararlarına karşı, 0+535 Km uzunluğunda (T) profil demir direkli dikenli tel çit tesis edilecektir.

Böcek, mantar vb. zararlıların arız olması halinde, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’ne, Demirci İlçe Tarım Müdürlüğü’ne ve Manisa Tarım İl Müdürlüğü’ne başvurulmalıdır.

5-                 PROJE YATIRIM GİDERLERİ

Proje yatırım giderlerinin hesaplanmasında AGM’nin yayımlamış olduğu, “İhale ile Yaptırılacak Ağaçlandırma, Rehabilitasyon, Toprak Muhafaza (Erozyon Kontrolü), Mera Islahı, Kavak Ağaçlandırması, Fidanlık Çalışmaları ve Etüt-Proje Hizmetlerine ait 2010 Yılı Birim Fiyat Cetvelleri” ve “2010 Yılı Tohum ve Fidan Satış Fiyatları Cetvelleri” esas alınmıştır. Bu cetvellerde bulunmayan birim fiyatlar serbest piyasa rayiçlerinden alınmıştır.

Projenin Yatırım Giderleri Tablo-10’da gösterilmiştir.

6-                 EKLER

• Yetişme Ortamı Etüt Çizelgesi,
• Bugünkü Arazi Kullanma Durumu Haritası,
• Toprak Haritası,
• Yapılacak İşler Haritası,
• Poz Haritası,
• Yapılan İşler Haritası,
• Toprak Analiz Raporu,
• Proje Vizesi, Ruhsat, Ruhsat Vizesi, İşyeri Tescil Belgesi, CD,
• Saha Tahsis İzni,
• Özel Ağaçlandırma Dokümanı

OLAN VEYA OLABİLECEK MEVZUAT DEĞİŞİKLERİNİ ÖĞRENMEK , BİLGİ VE BELGE TALEBİNİZ İÇİN  ARAYINIZ

ARMİNA GRUP DANIŞMANLIK HİZMETLERİ

Erdal YILMAZ

0.533.545 61 03

 Gazi Osman Paşa Mah. Ankara Cad. No:22/11
GÖLBAŞI-ANKARA 

Tel Faks :0.312.419 28 95  

MAİL    : belge@belgetakip.com

FACEBOOK